Skip to main content

“11528-ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ” : Επιστημονικές θέσεις

Η Γραμμή Ψυχολογικής Στήριξης “11528-ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ” για ΛΟΑΤΚΙ άτομα (λεσβίες, γκέι, αμφί, τρανς, κουίρ, ίντερσεξ), τις οικογένειές τους και για εκπαιδευτικούς, ως ο μοναδικός εξειδικευμένος επιστημονικός φορέας υπηρεσιών ψυχικής υγείας για ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην Ελλάδα, με πανελλήνια εμβέλεια και με την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, χαιρετίζει κάθε δημόσιο και διεπιστημονικό διάλογο για θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και ταυτότητας φύλου, εφόσον έχει ως αφετηρία όλες τις διεθνείς, πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στα πεδία αυτά και ως στόχο μία συμπεριληπτικότερη κοινωνία ισότητας και ισονομίας.

Με αφορμή διάφορες θεσμικές και νομικές μεταρρυθμίσεις, θέματα που αφορούν σε ΛΟΑΤΚΙ  άτομα αναδεικνύονται συχνότερα στην επικαιρότητα. Όμως, ο λόγος που τα συνοδεύει είναι συχνά κακοποιητικός και στιγματιστικός, αναπαράγοντας διακρίσεις και δημιουργώντας παραμορφωτικές κοινωνικές αναπαραστάσεις.

Εκφράζουμε την ανησυχία μας ειδικότερα για την εκφορά επιστημονικού λόγου που δε βασίζεται στα νεότερα ερευνητικά δεδομένα, με αποτέλεσμα να γίνεται συνειδητά ή μη κακοποιητικός, με βαρύνουσες επιπτώσεις για την ψυχική υγεία και την κοινωνική προσαρμογή των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά και γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο.

Καλούμε όλους τους επιστημονικούς φορείς και τα άτομα που παρέχουν υπηρεσίες σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα να επιμορφώνονται διαρκώς για τις εξελίξεις της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, ώστε να μην αποτελούν οι πρακτικές τους ζημιογόνο αντί για υποστηρικτικό παράγοντα για τους/τις λήπτες-τριες των υπηρεσιών υγείας.

Προτείνουμε σε άτομα και φορείς που συνδιαμορφώνουν το δημόσιο διάλογο (δημοσιογράφους, έντυπα και άλλα μέσα, θεσμικούς φορείς κλπ) να ενημερώνονται κατάλληλα από αντίστοιχους επιστήμονες καθώς και οργανώσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας όταν πρόκειται να διαχειριστούν ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα, ώστε να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι και όχι κακοποιητικοί στο λόγο και την προσέγγισή τους.

Προσκαλούμε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα ή άτομο, ειδικότερα από τον κλάδο της ψυχικής υγείας, να έρθει σε επαφή με κατάλληλους φορείς από το πεδίο, με εμπειρία διαχείρισης αντίστοιχων ζητημάτων και γνώση των επιστημονικών εξελίξεων.

Δηλώνουμε ότι είμαστε στη διάθεση κάθε φορέα ή ατόμου που θέλει να επιμορφωθεί ή να διερευνήσει ζητήματα που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και την ψυχική υγεία.

Για να διευκολύνουμε  ακόμη περισσότερο το δημόσιο διάλογο, παραθέτουμε τις βασικές επιστημονικές αρχές που αποτελούν την βάση της παροχής υπηρεσιών σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα διεθνώς, και τις οποίες ακολουθεί και ο φορέας μας.

Οι βασικές επιστημονικές αρχές που ορίζουν τον κώδικα δεοντολογίας και τις καλές πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα εκφράζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2015), τα Διαγνωστικά Εγχειρίδια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ICD-11 beta) και της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας (DSM 5), τις επίσημες οδηγίες της Αμερικάνικης Ψυχολογικής Εταιρείας (2012 & 2015), και τις επίσημες θέσεις της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας (2012 & 2013).

Κάποιες από αυτές τις βασικές επιστημονικές αρχές παρουσιάζουμε συνοπτικά στη συνέχεια ως πλαίσιο αναφοράς για επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αλλά αφορούν ανάλογα ιατρούς και παρόχους λοιπών ιατρικών υπηρεσιών, δημοσιογράφους, φορείς και θεσμικά όργανα που συνδιαμορφώνουν και συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο.

Γενικές αρχές

  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας αναγνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο το στίγμα, οι προκαταλήψεις, οι διακρίσεις και η βία επηρεάζουν την υγεία και την ευζωία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας προσπαθούν να αναγνωρίζουν την επίδραση των θεσμικών εμποδίων στις ζωές των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και να βοηθούν στην ανάπτυξη συνθηκών θετικών για τα άτομα αυτά.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας προσπαθούν να κατανοούν ότι τα θέματα ψυχικής υγείας μπορεί να σχετίζονται ή να μη σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου και τις ψυχολογικές επιδράσεις του στρες που βιώνουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ως μειονοτική ομάδα.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας επιζητούν να προετοιμάζουν εκπαιδευόμενους στην ψυχολογία ώστε να είναι επαρκείς στη δουλειά τους με ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

Σεξουαλικός προσανατολισμός

Ο ομό/αμφιφυλόφιλος σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελούν ψυχικές ασθένειες και οι προσπάθειες αλλαγής τους έχει αποδειχθεί ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι αποτελεσματικές ή ασφαλείς. Για την ακρίβεια, πιθανές προσπάθειες αλλαγής τους μπορεί να επιφέρουν σημαντικές βλάβες και δεν είναι επιστημονικά έγκυρες. Μάλιστα, σε ό,τι αφορά γενικά την ψυχική υγεία, ρητά δηλώνεται ότι ο ομόφυλος σεξουαλικός προσανατολισμός δε χρειάζεται να αλλάξει.

  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να προσπαθούν να κατανοήσουν τις επιπτώσεις του στίγματος (δηλαδή προκαταλήψεων, διακρίσεων και βίας), καθώς και τον ποικίλων εκδηλώσεών τους σε διαφορετικά πλαίσια στις ζωές των λεσβιών, γκέι και αμφιφυλόφιλων.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας ενθαρρύνονται να αυξάνουν τη γνώση και την κατανόησή τους γύρω από την ομοφυλοφιλία και την αμφιφυλοφιλία μέσω συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, επιμόρφωσης, εποπτείας και συμβουλευτικής.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να αναγνωρίσουν ότι οι στάσεις και η γνώση τους για τα θέματα που απασχολούν τις λεσβίες, τους γκέι και τα αμφιφυλόφιλα άτομα μπορεί να επηρεάζουν την αξιολόγηση και τις υπηρεσίες που παρέχουν, καθώς και να επιζητούν εποπτεία ή κατάλληλες παραπομπές όταν χρειάζεται.

Ταυτότητα φύλου

Το φύλο είναι μια μη δυαδική κατασκευή που επιτρέπει ένα εύρος ταυτοτήτων φύλου και ότι η ταυτότητα φύλου ενός ατόμου μπορεί να μην συμφωνεί με το φύλο που αποδόθηκε στη γέννηση. Η τρανς ταυτότητα δεν συνεπάγεται κανενός είδους έλλειμμα στην κρίση, τη σταθερότητα, την αξιοπιστία, ή τις γενικότερες κοινωνικές και επαγγελματικές ικανότητες.

Οι διακρίσεις και η έλλειψη ισονομίας σε βάρος των τρανς και φυλοδιαφορετικών ατόμων, είναι καταστροφικές για την ψυχική τους υγεία.

  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας κατέχουν βασική και βαρύνουσα ευθύνη στην προώθηση κοινωνικής αλλαγής που να μειώνει τις αρνητικές επιδράσεις του στίγματος στην ψυχική υγεία και την ευζωία των τρανς ατόμων, όπως και στην προάσπιση των δικαιωμάτων τους, παίρνοντας ρητά δημόσια θέση ως επαγγελματίες ενάντια στις διακρίσεις και την έλλειψη ισονομίας.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι ενήμεροι για τον τρόπο με τον οποίο οι στάσεις και οι γνώσεις τους για την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των υπηρεσιών απέναντι στα τρανς άτομα και τις οικογένειες τους.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας αναγνωρίζουν ότι τα τρανς άτομα είναι πιο πιθανό να επιτύχουν θετικά αποτελέσματα στη ζωή τους, όταν έχουν κοινωνική υποστήριξη και υπηρεσίες που επιβεβαιώνουν την ταυτότητα φύλου τους.

ΛΟΑΤΚΙ οικογένειες

Οι διεθνείς εταιρείες ψυχικής υγείας, καθώς και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων υποστηρίζουν την νομική αναγνώριση του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στο γάμο, την παιδοθεσία, την συνγονεϊκότητα και την από κοινού αναδοχή ή επιμέλεια παιδιών. Επιπλέον:

  • Σύμφωνα με διεθνή ερευνητικά δεδομένα που μελέτησαν παιδιά που μεγαλώνουν με ομόφυλους γονείς, δεν παρουσιάζεται διαφορά στην ψυχοκοινωνική τους προσαρμογή και την ψυχική υγεία σε σχέση με παιδιά που μεγαλώνουν με ετερόφυλους γονείς.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να αναγνωρίζουν και να σέβονται τη σημαντικότητα των σχέσεων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να κατανοούν τις εμπειρίες και τις προκλήσεις που βιώνουν οι ΛΟΑΤΚΙ γονείς.
  • Οι ειδικοί ψυχικής υγείας επιζητούν να κατανοήσουν ότι η γονεϊκότητα και ο σχηματισμός οικογένειας στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα μπορεί να πάρει πολλές μορφές.
  • Για πολλά ΛΟΑΤΚΙ άτομα, ένα στενό πλαίσιο κοντινών φίλων μπορεί να αποτελεί μία διαφορετική δομή οικογένειας -που να μη βασίζεται σε βιολογικές ή νομικά αναγνωρισμένες σχέσεις. Αυτού του τύπου οι οικογένειες από επιλογή, παρέχουν στα ΛΟΑΚΤΙ άτομα κοινωνικούς δεσμούς και ένα οικογενειακό πλαίσιο πολλές φορές πιο σημαντικό για τα ίδια από τη βιολογική οικογένειά τους. Τέτοιου είδους οικογενειακές δομές μπορούν να μειώσουν τις συνέπειες του στίγματος και της απουσίας θεσμικής ή νομικής αναγνώρισης.